Tylko jedna Ziemia – co możemy zrobić dla środowiska?
Czy ochrona środowiska potrzebuje własnego święta? Owszem – zwłaszcza w czasach, gdy „zielone” nie zawsze oznacza naturę, a częściej lampkę kontrolną w samochodzie. Dzień Ochrony Środowiska, obchodzony co roku 5 czerwca, to nie tylko okazja do apeli i raportów – to przede wszystkim moment, by zadać sobie pytanie: co mogę zrobić tu i teraz, żeby planeta miała ze mnie choć trochę pożytku?
Nie trzeba być naukowcem ani aktywistą w kajaku. Wystarczy ciekawość, trochę dobrej woli i świadomość, że środowisko to nie abstrakcja – to to, czym oddychamy, co pijemy i po czym stąpamy. Dlatego dziś sprawdzimy, skąd wziął się ten dzień, co dzieje się wtedy w Polsce i na świecie oraz jak każdy z nas może dorzucić swoją zieloną cegiełkę – nawet jeśli nie ma ogrodu, balkonu ani dostępu do kompostownika.
Skąd się wziął ten dzień?
Dzień Ochrony Środowiska ustanowiono w 1972 roku przez ONZ podczas Konferencji Sztokholmskiej – pierwszej na świecie tak dużej konferencji poświęconej sprawom środowiska. Od tamtej pory 5 czerwca obchodzony jest w ponad 100 krajach, a każdego roku gospodarzem jest inny kraj – w 2025 roku gospodarzem jest Korea Południowa. Hasło tegorocznych obchodów brzmi: „Beat Plastic Pollution” – czyli: pokonajmy plastikowe zanieczyszczenie[i].
A u nas? Zamiast wielkiej polityki – wielka trawa
Nie mamy w Targoszynie ministerstwa ani ONZ, ale mamy coś lepszego – park, który oddycha za pół wsi, mnóstwo drzew, które pamiętają więcej niż niejeden podręcznik, i ludzi, którzy wiedzą, że o naturę warto dbać, bo to ona dba o nas.
Zielona przestrzeń to nie tylko tło do zdjęć na Facebooka. To prawdziwa apteka. Naprawdę! Kontakt z przyrodą to nie tylko przyjemność – to sprawdzona metoda wspierania zdrowia psychicznego. Coraz częściej mówi się o terapii lasem, czyli formie profilaktyki i leczenia problemów takich jak stres, wypalenie zawodowe czy obniżony nastrój. I nie jest to wyłącznie japońskie shinrin-yoku. Również w Polsce ten temat zyskuje coraz więcej uwagi.
Jak czytamy na stronie Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, przebywanie w lesie, a zwłaszcza kontakt z jego dźwiękami, zapachami i światłem, wpływa korzystnie na układ nerwowy, obniżając poziom kortyzolu i poprawiając nastrój. W artykule „Terapia lasem – remedium na obniżony nastrój” eksperci podkreślają, że nawet krótkie spacery wśród drzew mogą działać jak naturalny antydepresant[ii].
Nie trzeba przy tym mieszkać w środku lasu. Wystarczy pobliski park, aleja drzew, a nawet kilka donic z zielenią w przestrzeni miejskiej, by skorzystać z terapeutycznego działania natury. W Targoszynie spacer po parku może być nie tylko przyjemnością, ale i sesją zielonej terapii. Jeśli chcecie dowiedzieć się, które z tutejszych drzew mają udokumentowane właściwości lecznicze, zajrzyjcie do mojego wpisu „Właściwości lecznicze drzew. Zielona apteka parku w Targoszynie”.
Plastikowy potwór w Twojej torbie
Ale nie samym liściem człowiek żyje. Dziś musimy zmierzyć się z prawdziwym współczesnym wrogiem – plastikiem. Jak już wspomniałam, to właśnie ograniczeniu plastiku poświęcony jest tegoroczny Dzień Ochrony Środowiska.
Polska zajmuje ósme miejsce w Europie pod względem ilości produkowanego plastiku – 2,4 miliona ton, co stanowi 4,1% udziału w europejskiej produkcji[iii]. Wiecie, co się dzieje z wyrzuconymi i nieprzetworzonymi śmieciami? Znaczna część kończy w lasach, rzekach i morzach. Niby w morzach i oceanach ląduje „tylko” 0,5% odpadów plastikowych, ale… rocznie daje to ok. 1,7 miliona ton![iv]
Co możecie zrobić, żeby to zmienić?
- zrezygnujcie z foliówek (a najlepiej też z tych „bio” – one też potrzebują odpowiednich warunków, żeby się rozłożyć!),
- noście własny bidon lub kubek na kawę na wynos (serio! to jest coraz modniejsze!),
- wybierajcie produkty bez zbędnych opakowań,
- uczcie dzieci, że „eko” to nie moda, tylko zdrowy rozsądek.
Dzień Ochrony Środowiska po naszemu
Nie trzeba mieć ogrodu jak w Wersalu ani hektarów pola, żeby zrobić coś dobrego dla planety. Dzień Ochrony Środowiska to nie konkurs na największy kompostownik – to zaproszenie, żeby spojrzeć łaskawszym okiem na miejsce, w którym żyjemy. I zadbać o nie. Tak po swojemu.
Co możecie zrobić – tu i teraz?
- Zacznijcie od balkonu lub parapetu – posadźcie zioła, kwiaty dla zapylaczy albo nawet kilka rzodkiewek. Każda roślina to dodatkowy oddech dla Ziemi (i dla Ciebie też).
- Odmówcie plastiku – nie kupujcie, nie bierzcie, nie zbierajcie „na wszelki wypadek”. Wybierajcie produkty luzem, noście własną torbę i termos. Nasze wybory mają znaczenie – nawet jeśli są „niewidzialne”.
- Zróbcie mikrosprzątanie świata – weźcie rękawiczki i worek na spacer. Wystarczy kwadrans, by usunąć śmieci z ulubionej alejki, przystanku, skrawka zieleni.
- Zajrzyjcie do swojej szafki z „przydasiami” – może czas dać drugie życie słoikom, ubraniom albo meblowi, który tylko czeka, aż przerobimy go na coś pięknego?
- Zainspirujcie dzieci, znajomych, sąsiadów – opowiedzcie im o planecie, która nie może sama się posprzątać. Albo pokażcie im film przyrodniczy, który może zrobić większe wrażenie niż niejeden blockbuster.
- Zaproście naturę do życia – nie wyrywajcie mleczy z trawnika, nie tnijcie żywopłotów jak od linijki. Dajcie miejsce owadom, ptakom, pająkom (tak, im też – przykro mi!).
I najważniejsze: nie czekajcie na idealny moment. Bo najlepszy moment, by zacząć dbać o środowisko, był wczoraj. A drugi najlepszy – jest właśnie teraz.
Wasza,
𝓜𝓪𝓻𝔂𝓼𝓲𝓮ń𝓴𝓪 𝓝𝓸𝓷–𝓟𝓻𝓸𝓯𝓲𝓽
[i] Źródło: https://www.gov.pl/web/gdos/swiatowy-dzien-srodowiska-2025
[ii] Źródło: https://media.sggw.pl/aktualnosci/819492/terapia-lasem-remedium-na-obnizony-nastroj
[iii] Źródło: https://plasticseurope.org/pl/wp-content/uploads/sites/7/2024/09/PlasticsEurope-Polska-Foundations-Report.pdf
[iv] Źródło: https://ourworldindata.org/how-much-plastic-waste-ends-up-in-the-ocean